Dốc mưa

Đang những ngày thị trấn chuyển sang những màu sắc lạ lùng. Các tàng cây chơm chớm vàng lo âu nhìn xuống những mái nhà và khoảng phố đã trả lá khô mấy lượt. Trời lúc chói gắt, lúc xanh xỉn như mảnh vỏ cam. Đọc đi đọc lai bức điên bố nó gửi về, nó nằm còng queo trong góc nhìn ra cửa sổ, sợ đến cả sự lặng lẽ sau lưng và cái bóng gầy nhỏ của bà in từ vách này sang vách khác.

Chiều thứ sáu nó lên thành phố đánh điện. Tối, không nhìn vào mắt bà, nó nói nhỏ: "Ngày kia cháu đi, bằng tàu". Trên chuyến tàu hoả dài dằng dặc, nó ôm chặt gói hành trang váng vất mùi nhà cũ, tì trán vào mắt lướt trông thị trấn màu vàng ngoài kia heo hút dần.
Chạm tay vào mẩu giấy nhỏ trong túi áo nó nhẩm dòng chữ thuộc lòng: "Bố, dì Hải và thằng Mấm đã về, con lên thành phố ở cũng tiếp tục học." Nhớ ngọn đèn dầu tím xanh ở nhà bây giờ có khi đã sáng, nó bất giác thần người.
Nhà mới nằm trên con đường có vài bức tường vỡ để lộ mấy phiến gạch nâu. Từ cổng và nhà nó băng qua mảnh sân sấp sũng nước, kịp thấy bụi cây dại mọc sát tường tò mò nhìn vào ô cửa. Bố nó đi phái sau nhắc nhở: "Con gọi dì là mẹ Hải. Nhớ cười với em!". Nó bước vào căn phòng trang trì giản dị. Một tiếng động mạnh vang lên đón chào. Nó gắng làm động tác cười với mái tóc hoe vàng và đôi mắt màu nâu của thằng bé đang nhô lên sau ghế.
Trong góc buồng, dưới bóng đèn hắt ánh nhợt nhạt, người phụ nữ trẻ, nhỏ nhắn ngồi lút trong những tấm đệm, ánh mắt đợi chờ và thảng thốt. Nó quay lại chợt nhận ra giọng mình đang rất thì thầm: "Chào dì Hải, con mới tới".
Người phụ nữ cười, nụ cười nhút nhát gợi nó nhớ đến dăm quyển sách bị nằm yên trên giá của bố nó ngày xưa. Dì ấy hỏi khẽ "Con đi tàu mệt chứ?" rồi cụp mắt xuống, không mong nghe câu trả lời. Những ngón chân buồn bã của nó cọ vào vệt bùn khô trong dép, giục nó bước đi. Bố nhìn lướt trên mái tóc nó, bảo: "Lên tầng trên, phòng con bên trái".
Men theo cầu thang có tay vịn ẩm ướt, nó vào phòn và ngồi ghé ở mí giường của mình, lởn vởn trong đầu một câu dịch ngô nghê: "Đây là nhà mới". Nó nhìn vào tấm gương trước mặt bắt gặp con bé tóc ngắn rối tung, mặt tuỗn dài ngơ ngẩn. Cửa sổ không cánh đón gió và ánh sáng, đón cả một ngọn cây dại vươn tận nơi đây, mấy cái lá xanh động đậy trong căn phòng hiếm sắc màu, với nó tựa một lời an ủi vô tâm.
Cuối hè bố nó tiếp tục công việc ở nước ngoài sau khi thu xếp cho thằng Mấm và nó vô trường. Váng bố, sợi dây liên kết những người trong nhà biến mất.Ngôi nhà kiểu cũ vốn ẩm thấp, hình như trống trải và lạnh lẽo hơn.
Nó bắt đầu ngày học ở trường với việc lang thang phố xá và kéo dài thời điểm vê nhà bằg cách đăng ký học thêm các lớp đêm. Món tiền tuần bà mẹ kế rụt rè đặt trên bàn học nó dành để mua sách. Các trang giấy ngả vàng, xột xoạt lâu ngày tạo thành những con đường ngoằn ngoèo trong thế giới khác, nơi nó rong ruổi một mình.
Nó cũng phát hiện ra việc ấu víu vào sự đơn độc và hoài nhớ là một thói quen dễ chịu. Những chi tiết dịu dàng của ngày xưa ở thị trấn đã nhoè vào nhau, bỏ lại trong nó cái cảm giác hệt như vết nước ố trên tường.Mưa nhiều, vệt ố loang rộng, nhưng nhạt mờ đi. Nó thò tay ra ngoài cửa sổ, chiếc lá dại hắt ánh xanh lên tay nó gầy gò.
***
Qua khoảng thời gian lưỡng lự, những chậu cảnh xếp khít nhau dưới sân lác đác ra hoa. Dì Hải - mẹ kế nó thi thoảng bước ra khung cửa, có ngày tẩn mẩn nhặt lá úa suốt buổi, có ngày quên bẵng, bỏ măc cây hoa cụp lá như kẻ thõng tay. Đi ngang phòng khách nó bước rất nhanh, không nhìn về phía người đàn bà bé nhỏ ngồi yên trong chiếc ghế mềm.
Các mẩu đối thoại giữa nó và mẹ kế đôi khi diễn lại, từa tựa nhau: "việc học của con có ổn không?" "Vâng, ổn ạ", "Con hơi xanh", "Không con khoẻ lắm, cám ơn dì". Nó mong các câu hỏi của mẹ kế xuất phát từ tâm chứ không phải vì yêu cầu trong thư của bố. Có lúc no ngăm nhìn bà mẹ trẻ khá lâu mà bà không hay biết.
Dì ấy đẹp, một vẻ đẹp không thích nghi và dễ phai.Những cử động hiếm hoi và dáng ngồi lặng lẽ của mẹ trẻ gợi nó nghĩ đến vô số ngày nối đuôi nhau, không đem lại dù chỉ một biến cố. Nó muốn biết nguyên nhân khiến mẹ trẻ và thằng mấm về xứ, nhưng thấy dì thờ ơ với chung quanh nó lại thôi. Thường sau vào câu hỏi ngắn ngủi mẹ trẻ quay đi, quầng mắt to, xanh tím. Nó lên góc riêng, cảm nhận quanh mình có điều gì dó mơ hồ, nhẹ bỗng, chẳng buồn nhưng không vui.
***

Sang mùa. Hình như những bí ẩn thú vị nhất của phố nhỏ này hiện ra khi trời đất đổi thay. Sáng thức sớm, nó hít đầy lồng ngực hương lá dại ngan ngát và mùi bụi trong buồng uể oải, bình yên. Ngoài cổng lớn, lúc con dế cuối cùng dừng bản nhạc đêm, những hạt sương nặng rơi xuống khoảnh đất hẹp, nếu nhìn kỹ có thể thấy ở đấy lấm tấm hoa dại nhạt màu.
Gió nhẹ làm mấy nhành cỏ cao đung đưa. Một con bướm ma màu lá mục bay lên, cánh như bàn tay rung lật phật. Nó ngồi ngoài hiên nghĩ ngợi vẩn vơ rồi lật tiếp trang sách dở dang. Thằng Mấm thức dậy cũng mon men ra ngồi cạnh, mấy lần dụi đầu vào tay nó. Nó quay lại hỏi:
- Mấm hả, Sao dậy sớm vậy?
- Mấm sợ, Mấm không buồn ngủ. - Thằng bé lí nhí.
- Mẹ đâu? – Nó hơi cau mày.
- Mẹ sốt trong giường. Mẹ đau giống hồi sắp về nước.Chẳng ai chơi với Mấm.
Đã giữa mùa mưa, trời lạnh se và ít nắng. Cánh cổng sắt hay khua động. Mẹ trẻ mặc áo ấm ra đường vẫy xe vào bệnh viện. Khi về có lúc mang đầy quà cho nó và thằng Mấm, nhưng cũng có khi dì nó vào trong phòng đóng cửa nằm yên. Nó bắt đàu xuống bếp. Mấm giống món đồ chơi bị bỏ quên. Thằng bé rúc trong các xó nhà, lủi thủi nói chuyện một mình. Thỉnh thoảng nó lấy xe đạp đèo em ra phố đi vòng quanh.
***
Nó sắp học xong năm thứ nhất. Bụi cây dại ngày nó chuyển đến lá lơ thơ nay xanh dầy ngoài khung kính. Mưa, nó áp mặt nhìn ra, không thấy nước, chỉ có những phiến lá run rẩy. Mẹ trẻ trở ốm nặng, gầy đến khó tin. Từ nước ngoài bố nó thu xếp công việc để về nhà, vẻ lo âu và hốc hác.
Cuối tuần, xe đến đưa mẹ trẻ vào năm viện. Dì ngồi nơi chiếc ghế quen, mắt trong suốt, khó phân biệt giữa màu môi và màu da mặt. Ra đến sân, nó thì thầm: "Dì, con mong dì chóng khỏi". Người đàn bà trẻ ngoảnh lại, gần như phảng phất nụ cười. Thằng Mấm nắm ngón tay trỏ của nó rất chặt. Không theo xe, nó ở nhà chuẩn bị sớm mai đi thực tế.
Mẹ trẻ mất sau đó mấy tuần. Lần duy nhất bố dẫn nó và thằng Mấm vào thăm, nó không nhận ra dì trong mái tóc xén ngắn, mỏng xơ. Dì nhìn nó thương yêu, nụ cười lạ kỳ của đôi môi heo héo. Một giọt nước mắt to tướng đọng ở khoé mắt, ánh lung linh.
Nó về dọn các buồng trong nhà bắt gặp gói ảnh và tranh sơn dầu vẽ dì trong những ngày xa lạ, rực rỡ và tươi vui. Nó nhớ chiếc lá ngày xưa thả vào chum nước, sau dăm tuần vớt lên, lá trong vắt, mỏng tờ.Khi ấy, chẳng ai nhớ tới cái màu xanh ban đầu nữa.Nó ngồi yên trên đất lạnh, hoang mang.
Mẹ trẻ nằm trên đồi đất nhỏ, nhìn chênh chếch xuống dòng sông.Đằng xa, một cây chuối ra hoa màu đỏ sẫm. Mưa bụi cuối mùa bay lất phất. Nó cõng thằng Mấm trên lưng, men theo con dốc đất trơn đi mải miết. Nó nhìn lên bầu trời đã Hạ, có lẽ phải về quê.
Phan Hồn Nhiên