Xuất hiện và biến mất
Vì ước mơ ở phía đó, phải không Thuyên?
***
Lớp mười. Tôi được xếp ngồi cạnh một tên con trai có đôi lông mày rậm như hai con sâu róm vắt ngang qua khuôn mặt, mắt lúc nào cũng ướt rượt, lông mi thì dài và cong, đẹp một vẻ nữ tính đến độ làm mủi lòng mấy đứa con gái. "Thôi rồi, một thằng nhóc đa tình nữa đây!". Tôi cố nín cười khi thấy cậu ta lần đầu tiên, nghĩ thầm trong bụng. Đúng như dự đoán – Thuyên – tên cậu ấy – nhút nhát đến lạ lùng. Nghe đâu cậu ấy mới từ xa chuyển về. Ngồi cạnh nhau gần hai tuần, cậu mới bắt chuyện với tôi câu đầu tiên. Hình như lần đó cậu ấy mượn cục tẩy.
Đó quả thật là một kẻ quái đản. Luôn cầm một cây bút chì, cậu ta thường hay ngồi phác thảo lung tung trong những giờ làm bài tập. Có đôi ba bận tôi liếc sang, không giấu được vẻ tò mò, thì thào hỏi "Cậu vẽ cái gì đấy!" Thuyên dịch tay cho tôi xem những đường nét hoa văn và hình thù lạ lùng trên giấy. "Vẽ những suy nghĩ". "Thế à?!" Tôi lại thì thào, rồi quay lên. Câu trả lời của Thuyên ám ảnh tôi suốt buổi.
Cậu ấy gọt bút chì bằng con dao rọc giấy màu vàng hay để trong hộc bàn. Tôi nhìn, dâng lên một cảm giác phấn khích lạ lùng. Những mảng gỗ bay ra, để lại những đường dao đi ngọt sắc. Đầu bút chì nhọn hoắt, cạnh gồ ghề, vững chãi, bốc lên mùi gỗ thơm thơm, khác xa cái kiểu gọt bằng đồ gọt lúc nào cũng mịn màng trơn láng nhưng dễ cùn. Từ đó tôi hay giành gọt bút giúp. Những giờ ra chơi, tôi lôi bốn cây bút chì của Thuyên ra gọt chuốt tỉ mẩn cho đến khi chúng nhọn hoắt lên, cả bốn. Có đứa nào trong lớp trêu "Ê, cậu định bắt chước Tốttôchan đấy hử?!" (Tốttôchan – cô bé bên cửa sổ hay gọt bút giùm cho Taichan là cậu bạn mà cô bé rất mến). Tôi cũng chẳng quan tâm gì mấy. Miễn được gọt bút! Quả là một sự thỏa mãn kì dị! Cậu ta nhìn những cây bút chì nhọn đầu, nở một nụ cười, tiếng cảm ơn nhẹ đến nỗi tan vào trong cơn gió vừa ùa qua cửa lớp. Nhưng cái cách cầm bút khiến tôi biết cậu ta trân trọng thành quả của mình đến mức nào. Tôi lại ngồi, chăm chú quan sát, lại đợi cậu ta thả ra một cây bút chì cùn đến hí húi gọt.
Tôi lây thói quen của Thuyên, cũng hay viết linh tinh. Trong túi lúc nào cũng thủ sẵn một cây bút lông để viết lên đĩa CD, hễ đặt bút xuống là không tẩy xóa được. Thậm chí bìa vở Thuyên bao giấy màu đen, tôi cũng lấy viết xóa viết lên. Cậu ta để yên cho tôi viết, thậm chí còn ngồi cặm cụi thổi khô nét bút rồi bao bìa nilon lại. Một hôm Thuyên lên bảng môn Toán, không làm được bài – cậu ta rất yếu tự nhiên – thầy giáo nhìn lướt qua cuốn tập của Thuyên, mỉa mai "Sao, cậu còn viết thư pháp lên vở Toán cơ à?!" Hai chữ "thư pháp" nhấn mạnh, tôi ngồi run, tai Thuyên đổi màu đỏ bừng. Đến khi cậu ta lủi thủi ôm vở về, tôi cúp mắt ăn năn, Thuyên vẫn nói nhỏ trấn an "Chả sao đâu!".
Có lần Thuyên quay sang tôi:
- Cho tớ mượn Angel of Hell!
- Angel of Hell? – Tôi trố mắt nhìn cậu ấy.
- Ừ! – Thuyên vẫn thản nhiên.
- Đó là cái gì cơ?
- Cái này này. – Thuyên mở hộp đựng bút tôi ra, lấy cái compa. Trên đó, tôi viết chữ Angel of Hell ngoằn nghèo hoa lá cành.
Từ đó, có một qui ước nho nhỏ. Khi cậu ta muốn mượn bút highlight, sẽ hỏi "Boulevard of broken hearts", tẩy là "Black wings", bút bi là "Nothern Sun"... Chẳng ai hiểu chúng tôi nói gì.
Bí thư yêu cầu thầy giáo tách tôi và Thuyên ra. Các thầy cô giáo bộ môn tự nhiên dạo này hay phàn nàn về "hai đứa ngồi cạnh nhau ở gần cửa sổ, mắt cứ ngó đăm lên bảng nhưng tâm hồn thì treo ở đâu đâu. Có lúc đi ngang, thấy trong tập nháp của bọn nó chỉ toàn vẽ vời thơ thẩn". Thầy giáo gọi riêng tôi lên, lẩn quẩn hỏi han hồi lâu rồi mới nói "Em và Thuyên ít khi tập trung?". Tôi lúng búng lời xin lỗi, thầy gật đầu cười "Thầy hiểu, mới lớn, có những thay đổi trong tâm tưởng. Lúc nào cũng cảm thấy ý tưởng tuôn trào, quá thiếu thời gian để thể hiện , đúng không? Nhưng bây giờ, còn có những chuyện quan trọng không kém..." "Em hiểu ạ!" "Ừ. Hai đứa cứ ngồi nguyên chỗ đó. Em chuyển đến Thuyên lời thầy!". Tôi nhìn thầy đầy biết ơn. Thuyên nghe tôi, xếp tất cả giấy vẽ, bút chì mang về nhà cất. Nhưng có vẻ cậu ta chẳng tập trung hơn là mấy. Nụ cười con nít lâu lâu lại thoáng hiện trên môi. Tôi cau mày ngạc nhiên, cậm ta thì thầm "Tôi đang sắp xếp lại những ý tưởng. Tuyệt lắm, bạn biết không?!".
Một ngày tháng mười một. Những con đường trong thành phố đậm đặc mùi hoa sữa. Gió lạnh và hanh xốc buốt vào mặt. Thuyên lẳng lặng đạp xe đi cạnh tôi.
- Tôi chẳng thể nào hiểu nổi. Tại sao lúc nào cậu cũng mải mê suy nghĩ? Cậu nghĩ về cái gì hay lắm sao?
- Ừ, rất hay! Tôi nghĩ về những con đường tuyết. Cậu biết không, nếu đặt vào đó những cái ô màu cam... Rồi những đứa trẻ đang chơi đùa, khung cảnh một màu trắng đen xưa cũ, riêng những quả bong bóng là rực rỡ màu sắc. Và một cô gái áo mỏng đi trong sương khói, chỉ có đôi môi cô ấy là điều thực...
Tôi ngẩn ngơ nhìn Thuyên. Lại nụ cười ấy. Mỗi khi hài lòng với một ý tưởng, cậu ta cười thơ trẻ. Đôi khi tôi không nghĩ Thuyên thuộc về thế giới này. Tôi không căn vặn cậu ta nữa.
- Giá mùa đông ở đây có tuyết nhỉ?! Tôi nói bâng quơ.
- Ừ. Tuyết đẹp!
- Cậu đã thấy tuyết?! – Tôi nhìn sang Thuyên.
- Ừ. – Cậu ấy gật đầu – Đẹp tuyệt!
Thấy tôi tròn mắt ngạc nhiên, Thuyên giải thích.
- Tôi từng sống ở Nga, một thời gian ngắn thôi nhưng cũng đủ để trải qua mùa đông. Năm rồi thì tôi ở Sapa. Tuyết Sapa đỏng đảnh lăm! Chưa kịp hái xuống đã tan trong lòng tay rồi...
...
- Ba tôi là nhiếp ảnh gia, phóng viên ảnh của một tạp chí du lịch. Ly hôn xong, ông ấy đưa tôi đi nhiều... – Thuyên liếm môi, nói khẽ.
Thuyên rủ tôi về nhà chơi, lần đầu tiên. Tôi không gặp ông bố, nghe nói ông đã đi vào buôn chụp ảnh. Căn nhà rộng lớn thâm u nằm ở ngoài rìa thành phố như một gallery nhỏ, treo tác phẩm của nhiếp ảnh gia đó. Tôi dừng lại trên hành lang ngẩn ra ngắm. Trong phòng khách đồng thời là phòng làm việc chất đầy những thùng đạn đựng phim âm bản. Thuyên chỉ bức hình một người đàn ông trạc năm mươi lãng tử, sương gió, đội mũ cao bồi, có hàm râu quai nón đen rậm. Ông ta đang ngậm tẩu, đứng trên một đồng cỏ bao la, phía sau là những mảnh trời trong veo, xanh biếc. "Ba tôi đấy!". Có một cảm giác chung: những bức ảnh của ông chụp toát lên một vẻ hoành tráng lạ lùng, từ chính chủ thể. Thác nước, dòng sông, sóng dữ... Chiều cao, độ sâu, tầm xa thể hiện rõ ràng, dứt khoát. Kết hợp với chân dung này, tôi dường định hình rõ được cá tính con người này dù chưa gặp lần nào. "Ông quyết định cùng tôi ở lại đây ba năm, như cậu thấy đấy! Sau khi tôi vào đại học, có thể tự xoay sở một mình, ông ấy sẽ tiếp tục ra đi. Tây Tạng, ông mơ ước đến đó lâu rồi...". Rồi cậu ấy chỉ bức chân dung khác "Còn đây là mẹ tôi". Tôi tròn mắt ngạc nhiên. Đó là một phụ nữ trẻ măng, xinh đẹp đang khẽ chạm vào một đóa tường vi, đôi mắt mơ màng u uẩn giống hệt như Thuyên. "Trẻ quá hả?". Cậu ấy nói nhỏ. "Một nghệ sĩ violin! Giờ đang sống ở Mỹ, với chồng sau". Quả thật tôi biết Thuyên đặc biệt. Nhưng tôi chưa bao giờ tưởng tượng cậu ấy có cuất thân đặc biệt đến như vậy!
Chúng tôi ngồi ở bàn ăn cạnh cửa sổ. Cậu ấy kiếu cách rót hai cốc nước cam, lôi bánh ngọt, bánh mặn và đồ ăn khuya chất đầy mặt bàn.
- Vậy ai nấu cơm? – Tôi hỏi.
- Tôi chứ ai. Ba chỉ về nhà buổi tối. Nhưng mà ông ấy không thích nhìn thấy tôi đang nấu nướng gì đó. Buồn cười ha! – Thuyên giải thích.
- Ừ, vì cậu là con trai.
- Ừ, ba tôi cũng hay đưa ra lí do đó khi cấm tôi trồng hoa, chơi đàn, thậm chí bẻ bai cả chuyện tôi thích chụp ảnh macro hoa dại, viên đá, hạt sương... Ông bảo tôi là con trai nhưng ẻo lả, đa cảm giống như mẹ. Điều đó không tốt!
- Cậu đâu có ẻo lả! – Tôi chống chế yếu ớt. – Chỉ vì cậu quá lãng mạn và giàu trí tưởng tượng.
- Thực ra thì trong cách nuôi dạy tôi họ đã mâu thuẫn nhau rồi... – Thuyên thoáng buồn rồi vỗ vỗ đầu. – Mà thôi, cậu có muốn xem những vạt rêu không?
Thuyên dẫn tôi ra sau nhà. Bên cạnh vài món đồ gỗ gãy chỏng chơ là những khuôn đất rộng và cạn hình chữ nhật đóng bằng gỗ tạp phủ đầy rêu.
- Thú vị không? Rồi tôi sẽ làm một căn nhà gỗ be bé, lợp những tấm rêu này làm mái. Căn nhà sơn màu trắng...
Chưa bao giờ tôi thấy Thuyên nói chuyện hào hứng say mê như hôm ấy. Những câu chuyện về hình ảnh, màu sắc, sự vật, ý tưởng triền miên không bao giờ dứt. Sau ba năm ngồi cạnh Thuyên, cánh cửa dẫn vào thế giới bí ẩn tâm hồn cậu bạn dường như chỉ vừa hé mở...
Những kì thi cuốn chúng tôi đi. Không đứa nào có thời gian kể về những ước mơ nữa. Qua kì thi học kì, đứa nào cũng trở nên phờ phạc.
Một tuần trước thi tốt nghiệp, Thuyên rủ tôi lên khu nghĩa trang. Đó là nơi cao nhất, có thể nhìn xuống toàn thành phố. Hai đứa ngồi ở bệ đá dọc khu tưởng niệm.
- Như Anh, có lẽ sau đợt thi này, còn lâu lắm tôi mới có thể gặp lại cậu.
- Cậu nói gì vậy? Cậu đã dự định thi cùng trường với tôi mà. Dù muốn hay không cũng phải gặp nhau thôi! – Tôi nháy mắt cười.
Thuyên ngẩng lên, đôi mắt không còn mơ màng
- Tôi không thi đại học.
... Tôi sửng sốt nhìn Thuyên.
- Tôi sẽ đi cùng ba tôi sau khi tốt nghiệp. Đó mới là ước mơ của tôi đấy Như Anh ạ! – Cậu ta nhìn vào mắt tôi, nói chậm rãi và bình thản.
- Không đúng, cậu muốn làm một designer tài giỏi, thế cơ mà?!
- Tôi từng hoạch định như vậy. Ba tôi cũng nghĩ như vậy sẽ tốt cho một thằng con trai yếu đuối. Nhưng không phải! Tôi sẽ đi...
- Thuyên ngốc! Cậu sống như đang mơ!
Thuyên không quan tâm tôi giận dữ đến thế nào. Cậu ấy phóng tầm mắt nhìn xuống thành phố dưới kia.
- Ba tôi là con đại bàng già. Ông ấy dừng, rồi đi, rồi lại dừng... Suốt cả kiếp này vẫn chưa sải cánh khắp bốn phương như nguyện ước được. Tôi là một thằng con trai, có thể không kiên quyết mạnh mẽ như ba mong đợi, nhưng không có nghĩa là tôi không thể viết tiếp giấc mơ của ông...
...
- Có những lần cậu hỏi tôi nghĩ gì, tôi bảo tôi đang sắp xếp những ý tưởng. Đó là lúc tôi hoạch định sau này mình sẽ đi đến nơi nào. Hàng Châu với non Lô sông Triết, Tây Tạng huyền bí với dòng sông ánh sáng Yarlung Tsangpo và những thảo nguyên bao la, đỉnh núi băng tuyết; xứ Provence có cối xay gió, hoa diên vĩ và từ đó có thể nhìn thấy được đám cưới của sao Mục Đồng... Tuyệt vời! – Thuyên hào sảng như một thuyết khách. Mắt cậu ấy long lanh.
Chúng tôi ngồi yên cạnh nhau. Tôi muốn nắm tay Thuyên thật chặt, như sợ cấu ấy sẽ tan biến mất ngay trước mắt mình. Nhưng khi tôi quay sang, cậu ấy đang nở một nụ cười thơ trẻ. Có lẽ một ý tưởng nữa lại hiện về...
Ngày chia tay, Thuyên xiết vai tôi "Thi cho tốt, nhé! Tôi đi giang hồ đây!". Tôi bần thần nhìn lại cậu bạn thân thiết. Không còn thằng nhóc yếu đuối mơ màng ban đầu tôi gặp. Cậu tra mười bảy tuổi cao lêu nghêu ấy làm người ta cảm thấy ấm áp bằng lửa mang trong mình... Thuyên gửi lại cho tôi tất cả sách về design và bầy cá vàng.
Vài tháng đầu, tôi nhận được những tấm ảnh và vài dòng từ Thuyên. "Tôi yếu quá, không hợp với thay đổi khí hậu, có lúc bị chảy máu cam. Tệ thật!... Nhưng ít ra ba tôi đã tin rằng những kẻ mơ màng vẫn có thể tung cánh bay lên một bầu trời rộng". Tôi không thể hồi đáp, vì Thuyên không ở một chỗ cố định, cũng không dùng email. Thư về thưa dần. Ít lâu sau chúng tôi bặt tin hẳn.
... Những kì nghỉ, rời trường đại học về lại thành phố cao nguyên, tôi hay chạy xe ngang thăm ngôi nhà cũ của Thuyên, dừng lại đi vòng ra ngả sau. Những vạt rêu của cậu ấy vẫn xanh tốt, giờ bò lên phủ từng mảng lên tường. Tôi ngồi phệt xuống cạnh hàng rào, lặng lẽ khóc. Khóc, để vơi đi những ước ao của tuổi trẻ bồng bột chưa thoát khỏi cơn mơ. Thuyên ùa vào cuộc sống của tôi như một giấc chiêm bao lạ lùng. Rồi khi bừng tỉnh, có cảm giác như những điều trong trẻo dịu dàng ít có cơ hội gặp lại trong đời đã theo cậu ấy đến một nơi xa xôi lắm. Bầu trời rộng quá, nhưng dẫu ta chỉ là một cánh chim bé nhỏ thì vẫn phải can đảm bay đi, bay cao... Vì ước mơ ở phía đó, phải không Thuyên?
NGUYỄN THIÊN NGÂN
