Giờ xanh

Thật lạ lùng khi yêu được một ai đó, Hoan biết.
***
1. Cùng những đợt gió lạnh ngắt phả lên từ biển, quang cảnh khu cầu cảng lác đác người trùm khăn trông thật buồn rầu. Sau hồi lâu giải thích căng thẳng và mệt mỏi về việc có được tấm vé tàu biển đắt tiền, nữ hành khách đưa nốt cho người điều hành tuyến du lịch tờ hộ chiếu, nói thầm thì:
– Tôi đăng ký chuyến tàu ngày kia.
– Cô có mặt ở đây trước 8 giờ. Nếu buôn bán, cô cần gửi trước hành lý.
Nữ lưu học sinh lắc đầu. Đôi mắt ngờ vực của người điều hành xuyên qua tấm kính chắn đặt lên vị khách ngoại quốc khiến cô ta co lại. Người đàn ông xếp hàng phía sau lạnh lùng trước những gì đang xảy ra. Anh ta có gương mặt lờ mờ, bàn tay lạnh cóng khi tình cờ chạm phải tay cô gái. Không can thiệp, không cảm thông – một thái độ dễ chịu cuối cùng mà những kẻ lưu lạc thường hy vọng. Vé tàu là quyển sổ nhỏ, dày đặc chữ Nhật, với tờ bìa in hình con tàu trắng, trông như biểu tượng hạnh phúc trôi dạt trên đại dương. Từ khu cảng, cô gái lên xe bus, chuyển sang tàu viên đạn, xuyên qua đô thị rộng lớn, trở về khu học xá ngoại ô.

Buổi chiều mùa thu. Viền theo các tòa nhà hình cánh cung, khu rừng những cây tuyết tùng suy yếu tỏa mùi ngai ngái sau cơn mưa. Bụi phấn hoa kéo thành vệt mỏng, làm nổi bật hình thù lũ quạ đang bay rối loạn. Sách học và quần áo đã xếp gọn trong va-li nhỏ. Không còn gì sót lại. Không còn gì vướng bận. Thế là hai năm đến Nagano học sắp kết thúc. Hoan đứng im bên ô cửa, lắng nghe gã sinh viên nào dó huýt sáo đoạn nhạc Bergonzi và nghĩ tới bao điều cô đã mất trong đời: Thời gian, hy vọng, lòng chung thủy, tình yêu, những người bạn không duy trì quan hệ… Đồng môn Chinese phòng bên gõ cửa, mang theo hộp giấy gấp đựng kẹo làm quà chia tay.
– Mày sẽ quay lại đây lấy bằng cao học chứ? – Giọng cô bạn khản đục.
– Có lẽ sẽ rất ít cơ hội.
Hoan chấm dứt chương trình học sớm, trở về với người bạn trai duy nhất bên cô thời niên thiếu. Cô không còn yêu anh ta nữa, từ lâu. Tuy nhiên cô cần làm cho xong những gì cả hai dự định, như giữ một lời hứa. Hoan bỗng nói thêm:
– Tôi về nước và lập gia đình. Đó là cuộc sống nhìn thấy trước. Thật khó để đi theo vệt đường vạch sẵn. Nhưng thay đổi nó còn khó nhọc hơn.
– Đừng quên sự bất ngờ! – Cô bạn nhắc trước khi rời đi hẳn.
Một cơn động đất nhẹ buổi chiều. Vài tiếng hét kinh hãi. Khu nhà cánh cung như bầy chim di trú chao đảo. Gió lạnh buốt. Những chiếc lá trong rừng hướng cả về một phía. Trút ra bệ cửa sổ món tiền còn trong ví, Hoan xếp từng chồng xu nhỏ, vuốt thẳng mấy tờ tiền giấy và quan sát chúng. Tiền không chôn vùi cảm giác bị kỳ thị khi người ra ở bên ngoài quê xứ. Cô có lương làm thêm, học bổng hạng nhất, cả thẻ tín dụng, nhưng tìm thấy một kẻ thân thiết là điều bất khả. Các nỗ lực trộn lẫn vào đám đông như nhuộm tóc, nói giọng bản ngữ đều thất bại. Hoan ít thổ lộ. Chung quanh xem cô như người bình dị, gần mức tàn nhẫn… Cô ném vài đồng bạc lấp lóa cho con quạ ngái ngủ. Đoạn nhạc jazz gã sinh viên vô tình huýt sáo bỗng chuyển sang nồng nhiệt, gần như điên loạn. Tất cả – bầy quạ, ánh sáng mùa thu, và cả bản nhạc cũ – tựa bị nuốt chửng vào các đường mòn ảm đạm trong rừng. Tự dưng Hoan chẳng nhìn rõ bên ngoài nữa. Cô bật cửa sổ. Không phải mưa mà do mắt cô đầy nước.
2.
Hành trình trên con tàu khổng lồ trắng kéo dài 13 đêm, khởi đi từ cảng Yokohama. Căn phòng Hoan phía cuối đuôi tàu thảng hoặc bắt được tiếng máy từ tầng một âm vang. Bằng đôi mắt kỳ dị lạc hướng, những con chim ven biển thường đâm sầm vào ô kính nhỏ, như các tia chớp trắng giật mình. Càng xuống phương Nam, biển càng ấm dần. Trên các khoang tàu, du khách tháo khăn trùm lạnh lẽo, ngồi dưới mặt trời chuyện trò, sưởi nắng, yêu nhau. Rất nhanh, Hoan phát hiện không có khác biệt giữa mặt đất và biển. Cũng như những cơn tròng trành gây buồn nôn trong cabin cá nhân. Cũng gương mặt xa cách của đám đông khi nhìn người đồng hành thuộc về đất nước xa lạ. Sự tương đồng không ngờ này khiến niềm hy vọng vui chơi của Hoan trên con tàu trắng mệt lả rồi kiệt sức hẳn. Vài người thiện chí đôi khi bắt chuyện với cô ở thư viện, phòng ăn hay hồ bơi, nhưng không gì xa hơn…
Junichi thiết lập mối quan hệ với Hoan theo cách thức đơn giản. Anh chuyển cho cô phần rượu vang trong bữa ăn tối và nhắc họ từng giáp mặt tại cầu cảng. Khi cô uống hết cốc rượu to, anh đề nghi cô tháo đồng hồ đeo tay, chỉnh chậm một giờ. Tàu đang qua vùng kinh tuyến mới. Hoan quan sát người đàn ông trẻ đeo kính, gò má cao, mái tóc màu hạt dẻ, đang nói sơ qua về bản thân mình. Cử động của anh ta cũng như nhiều người Nhật khác, vừa chính xác, vừa mơ hồ. Dân chuyên nghiệp, Junichi đi nhiều nơi trên thế giới, viết bài cho tạp chí du lịch lớn. Tuy nhiên, hứng thú của anh đặt vào sưu tập các đồ vật gốm sứ vẽ côn trùng. Chúng tựa dấu hiệu hứa hẹn một tuổi già bình thản, đồng thời gợi nhớ thời thơ ấu hạnh phúc. “Khi không trẻ nữa, người ta đang già đi nhanh” – Junichi nhận xét. “Chúng ta sắp 30 rồi!” – Hoan thốt lên. Một cô gái gốc Chinese gần như khỏa thân ngang qua bàn họ, khóe mắt ướt hướng về người Nhật. Ở khoảnh khắc nào đó, Junichi đứng dậy, lặng lẽ đi theo cô ta. Một ngày bỗng dài hơn là sự kiện nhỏ, nhưng khác thường.
Một đôi mắt trong đám đông sau này thường xuyên lùng kiếm Hoan. Đôi khi cô gặp Junichi ở phòng ăn. Họ chọn góc khuất, ngồi cạnh nhau, anh ta im lặng hiền dịu hoặc nói chuyện bằng giọng châm biếm lạnh lẽo. Cũng có lúc họ chào nhau xa lạ ở khoàng sân tầng bảy, nơi người ta trải mình trên ghế phơi nắng. Hoan tìm cách ghi nhớ Junichi. Nhưng mỗi khi gặp, cô ngỡ anh ta vừa thay đổi ghê gớm. Họ thích bơi trong hồ nước mặn có mái che. Người đàn ông trẻ bơi giỏi. Dưới nước, mọi âu lo và muộn phiền tan vào màu xanh mướt mềm. Mắt Junichi dõi theo cô, bí ẩn. Phía trên thành bể, một số người đang khởi động. Các mẩu tiếu lâm nhạt phèo lấy trên internet được kể hào hứng. Có lẽ họ đều lớn tuổi hơn cô hay Junichi. Hoan ngoi lên mặt nước. Bầu trời rất sáng, chói chang bên trên lớp kính mái che trong suốt. Một ý nghĩ thảng thốt vụt qua: Không ai nữa có thể gây tổn thương cô, trừ chính cô.
Bơi xong, hai người ra băng ghế đầu mũi tàu, nơi rất gió và đầy hạt nước li ti ẩm thấp. Hoan nói về quãng ngày đã qua, cho biết nguyên cớ cô dốc nửa tiền bạc dành dụm lên tàu. Từ ngữ tìm thấy dễ dàng, không xúc động.
– Tôi muốn thử một đợt sống thật khác. Nếu không bây giờ, sẽ chẳng bao giờ.
– Tôi hiểu – Junichi trả lời – Nhưng phân tích thời gian sống thì không dễ chịu.
– Vì tôi ở một mình hơi lâu. Tôi biết, nghĩ nhiều thì cũng chẳng để làm gì.
Họ rơi vào im lìm. Hoan hy vọng Junichi nói điều gì đó. Anh hướng về cô đôi mắt xám tro như hai mặt hồ rộng không phản chiếu. Bất giác, anh đặt tay lên tay cô.
– Cái chính là con người cảm thấy hạnh phúc. Phải không? – Anh nói nghiêm túc và bình thản.
Cảm giác có lỗi mơ hồ bao quanh họ.
3.
Tàu đi vào vùng mưa nhiệt đới. Làn nước nặng nề tím tái chuyển sang trong trẻo, đôi khi mặt biển hắt lên ánh sáng xanh biếc sau trận mưa dai dẳng. Đêm ấm áp, căng phồng trong gió tựa cánh buồm tối sẫm. Đoạn cuối hành trình, nhịp sống trên tàu dường như vội vã hơn, thấm đẫm mùi vị nuối tiếc. Các bữa ăn kép dài. Người ta uống nhiều rượu. Phòng hút thuốc đầy khói. Những câu chuyện ngắn lại, lảng tránh câu hỏi sẽ sống thế nào khi trở lại đất liền. Sau vài dạ hội tham dự với vẻ say mê khó tả, Junichi thường biến đi với nữ du khách Thái hay Chinese vốn say mê người Nhật. Đông người hành động như vậy. Tầng trên cùng tàu vắng vẻ về khuya. Hoan lên boong, xem bầy dolphin nhảy vọt trên mặt nước lấp lánh lân tinh. Có lần cô ngủ thiếp đi. Một thủy thủ kiểm tra đêm tới đánh thức, cho biết đêm vùng biển Singapore có thể bão và nhắc ngày hôm nay lại dài thêm một giờ.
Hoan trở xuống cabin. Ai đó vào phòng cô, bật đoạn nhạc jazz của Bergonzi trên máy nghe đĩa. Cô đẩy cửa. Trong bóng tối thẫm xanh, gương mặt Junichi lờ mờ vệt đèn thành tàu hắt qua ô kính.
– Anh chờ ở đây lâu rồi. Em đầy mùi muối! – Câu nói tỉnh tsos vang lên.
Hoan rót cốc nước lớn, lặng lẽ uống. Giọng nói khác thường tiếp tục:
– Em vừa đi với ai ư?
– Anh cũng biết điều đó không quant trọng mà – Hoan trả lời.
Âm thanh double bass của bản nhạc jazz nhòe đi trong tiếng ầm ì đột ngột bên ngoài. Tia chớp xanh chói lòa rạch bầu trời làm đôi. Mưa to chưa từng thấy. Con tàu trắng sốc mạnh. Hoan nhợt nhạt. Junichi cười nhẹ, gọi:
– Lại đây!
Cô lảo đảo đi về phía người có đôi mắt to màu xám tro, ngồi xuống bên anh. Khoác vai nhau như chiến hữu, họ dựa tường, lắng nghe biển gầm rú. Đôi khi, những thuyền cứu hộ treo lơ lửng nghiến vào dây chão thành chuỗi âm thanh chói tai. “Anh thường đi qua hành lang lúc khuya, xoay tay nắm phòng em. Và anh cảm thấy bình yên khi biết em đang ngủ – Junichi nói đều đều – Hôm nay khác. Anh chờ nơi đây, ý nghĩ khác thường ùa đến. Tại sao anh không cho em biết điều anh nghĩ…”. Một điều gì trong Hoan đột nhiên thức dậy, vượt ra ngoài kiểm soát. Nó bước đi, hít thở, không lừa dối ai. Bàn tay Junichi tựa con thủy tức từ đáy biển tối bơi lên, tìm mái đầu cô.
Thật lạ lùng khi yêu được một ai đó, Hoan biết.
Tiếng gió hú chạy qua các hành lang cập theo sườn tàu. Sấm rền. Họ nằm im bên nhau. Những sợi tóc dính muối. Hơi thở nhẹ. Sự phát hiện kỳ diệu trong căn phòng bí ẩn: Gương mặt cô gái tựa đóa hoa mỏng xanh lơ nghiêng về Junichi. Trên gương mặt ấy, bỗng phản chiếu cuộc sống anh, vô số chuyến đi nối tiếp, các cuộc gặp gỡ phấn khích, choáng ngợp mà chẳng bỏ lại tăm tích gì. Thời gian của anh, tuổi trẻ của anh đang lao vùn vụt về phía sau. Anh không làm được điều gì ra hồn. Ngay cả việc đơn giản nhất là yêu thương một ai đấy. Sự bình tĩnh trong anh nứt vỡ. Níu gương mặt xa lạ trong lòng tay, anh muốn khóc òa lên. Cô gái ngả hẳn vào anh, như ngọn lửa nhỏ tinh khiết. Trong bóng tối xanh ngời, cô thầm thì: “Mọi thứ dễ chịu quá!”. “Em không khiếp sợ như em từng khiếp sợ hai năm qua ư?” – Junichi ôm Hoan chặt hơn. Cô run nhẹ, lắc đầu: “Vì chúng ta chẳng thể gặp nhau nữa. Nhưng từ nay em không chết chìm. Sự cô độc, kỳ thị chỉ là lớp vỏ bọc ngoài những khám phá khôn ngoan. Em đã biết cách để sống trong nhiều hoàn cảnh”. Điều cô nói đượm âm hưởng kỳ lạ của sự trưởng thành, hạn phúc mà đau đớn. “Em thật can đảm!” – Junichi nói, mỉm cười. Những hạt nước lặng lẽ bò ra từ các đôi mắt mở to trong bóng tối.
Con thuyền trắng can trường đi xuyên qua cơn bão. Đuổi theo nó chỉ là tiếng sấm yếu ớt gần tắt hẳn. Những hạt nước màu thép gõ lên kính cửa sổ. Giấc ngủ đến với họ, hốc hác nhưng êm ả. Khi Hoan thức dậy, mặt trời biến thế giới thành miền mênh mông xanh tươi. Junichi còn ngủ yên trên giường, giống hình ảnh cơn mơ lạ lẫm lạc vào cuộc sống thường. Không ai nhìn biển qua cửa sổ. Nhưng sáng nay cô gái ngồi bên khung kính cabin, dõi mắt ra vùng biển sắp kết thúc. Mùi lá cây nhiệt đới thân thuộc thấm vào không khí. Hiện ra những mỏm cây khu vực bờ biển Sentosa. Ngày mai, từ sân bay Changi tại Singapore, những người rời khỏi du thuyền trắng sẽ bay về mọi ngóc ngách trên thế giới, trở về nhịp sống cũ. Một số du khách khi nghĩ đến viễn cảnh ấy đã tiếc nuối khóc to.
4.
Cuối mùa đông năm ấy Hoan bay trở lại Nhật. Cô đã xóa bỏ cuộc hôn nhân hứa hẹn từ nhiều năm trước. Lý do cô đưa ra khi chia tay người yêu cũ đơn giản: Cô không còn yêu anh nữa. Người đàn ông bình thản chấp nhận một tình cảm chết đi. Anh ta cũng xây dựng một vài dự định khác.
Chương trình nghiên cứu dang dở ở trường đại học được nối tiếp. Một cách tình cờ, hoặc vì lòng quan tâm ý nhị của người Nhật, Hoan nhận chìa khóa căn phòng cũ khi quay về khu học xá. Những cuối tuần thức giấc muộn với cốc cà phê to, cô mở rộng cửa sổ nhìn ra cánh rừng tuyết tùng của bầy quạ. Vẫn tiếng ồn, đám sương mù trộn khói bay về từ đô thị, vẫn tiếng huýt sáo của gã sinh viên vô hình say mê nhạc jazz, và cả mùi thuốc lá cô bạn Chinese phòng bên cạnh hút liên tục chống cự nguy cơ nhiễm lạnh. Hoan làm việc miệt mài. Cô gửi một e-mail cho Junichi, cho biết cô bình thường và tiếp tục học. Khi viết, cô sử dụng thứ ngôn ngữ trung tính, hơi lạnh lùng. Cô không muốn người nhận thư hình dung mối quan hệ phiền toái. Tuy nhiên không có thư hồi âm.
Sau ngày lễ đầu năm, vị quản lý khu học xá chuyển cho Hoan gói bưu phẩm nhỏ. Người gửi: Junichi Nishida. Thiếu địa chỉ đính kèm. Linh cảm buốt lạnh ập đến. Hoan sải bước về phòng, cài chặt các ô cửa, bật sáng đèn. Junichi chết tuần trước, tự sát. Trong lá thư đầu tiên và cuối cùng anh gửi cô, có đoạn viết: “…Anh cảm thấy đã sống đủ. Không còn gì để tò mò. Anh đi nhiều nơi, gặp nhiều người. Từng nhận ra mọi thứ đều giống hệt nhau. Thế nhưng sự yên tâm đó vỡ vụn vào tối bão chúng ta ở bên nhau. Khi em ngủ, anh thức. Khi em nhìn ra biển, anh thức. Và qua em, anh nghĩ thật đáng sợ nếu 40 năm nữa, anh vẫn thấy mình tựa con sứa trôi theo các đợt sóng, trống rỗng, không là gì cả. Vậy chấm dứt bây giờ thì hơn. Rời con tàu trắng, anh sống với khoảng rỗng lớn bên trong mình. Không chống cự, anh đã bị nó chiếm đoạt… Anh gửi em món anh thích nhất trong bộ sưu tập gốm. Từ nó, em có thể bắt đầu một sưu tập mới, can đảm, sáng suốt và bình thản”. Chiếc cốc gốm Raku đứng trên bàn. Ánh nhìn Hoan trượt qua những đồ vật dưới ánh sáng lạnh. Cô ngồi im suốt đêm.
Ban mai đến muộn, xuyên qua làn không khí giá rét. Hoan vặn đồng hồ nhanh thêm một tiếng. Cô mở cửa sổ. Nền trời xanh rất trong. Những bông hoa tuyết lượn nhẹ trong gió mỏng. Cô cầm chiếc cốc gốm trong tay, siết chặt, cho đến khi nó ấm sực. Các đốm men chấm trên cốc dần ửng, hiện nên hình chuồn chuồn đỏ và một mặt trời đỏ. Có một lúc, con chuồn chuồn hồ như rung nhẹ cánh, bay lên. Bên cửa sổ, Hoan trông theo con chuồn chuồn bay qua những đốm tuyết trắng muốt, càng lúc càng xa. Rồi nó tan thành một vệt sáng đỏ thắm trên bầu trời mùa xuân.
Phan Hồn Nhiên